Historia polskich kopert FDC

W Polsce, jako stałe i oficjalne wydawnictwo, Koperty Pierwszego Dnia Obiegu (ang. FDC - czyli First Day Cover) pojawiły się w roku 1951, przy czym jeden z dwukopertowych zestawów (S-0018) został antydatowany i wydany z datą 16.12.1950 r., chociaż oficjalnie był dostępny dopiero od listopada 1951 r. Można wprawdzie natknąć się na koperty sprzed roku 1951 (oprócz wyżej wymienionych), jednak mają one charakter wydawnictw prywatnych.

Dla wyróżnienia kopert FDC, w okresie od grudnia 1950 roku, do listopada 1956 roku, stosowano na FDC datownik w kształcie dwóch identycznych, połączonych ze sobą najdłuższymi bokami trapezów, z napisem odpowiednio w języku polskim, francuskim i rosyjskim o treści: "Pierwszy Dzień Obiegu Znaczka, Premier jour, Первый день". Datownik ten miał wymiary 31 x 21 mm.

Stempel FDC stosowany na polskich kopertach FDC w latach 1950-1956

W końcu 1954 roku pojawił się na kopertach FDC po raz pierwszy nowy symbol charakterystyczny dla oficjalnych FDC, a mianowicie odcisk stempelka pocztowego, przedstawiającego pocztyliona na koniu, grającego na trąbce pocztowej, z umieszczonym w górnej części napisem "PIERWSZY DZIEŃ". Stempel ten miał wymiar 31 x 24 mm i był używany z przerwami do stycznia 1957 roku włącznie.

Stempel stosowany do oznaczania kopert FDC w latach 1954-1957

Od 1954 roku zaczęto wydawać ozdobne koperty FDC, z umieszczonym po lewej stronie rysunkiem, nawiązującym tematycznie do umieszczonego na kopercie znaczka pocztowego. W tym samym czasie zaczęto stosować również specjalne stemple okolicznościowe (tzw. stemple FDC), również z rysunkiem nawiązującym do tematyki znaczka (chociaż nie zawsze).

W roku 1957, od koperty S-134 pojawia się napis "Pierwszy Dzień Obiegu - F.D.C.", który z różnymi wariantami odnoszącymi się do wielkości liter, obecności lub braku kropek i/lub myślnika, przetrwał do dnia dzisiejszego. W 1963 roku (od emisji S-274) dodano także na kopertach kolejny stały napis: "P.P.F. Ruch", poprzedzony ukośnikiem ( / ) występującym po pierwszym napisie. Związane to było z faktem, że w latach 1954-1972 Poczta Polska przekazała wydawanie kopert FDC Państwowemu Przedsiębiorstwu Filatelistycznemu "RUCH", które w ten sposób zaznaczało swoje prawo jako wydawcy kopert.